Dla większości spółek pierwsza atestacja sprawozdania na temat zrównoważonego rozwoju prowadzona przez biegłego rewidenta była doświadczeniem… trudnym. Warto więc już teraz pomyśleć o przygotowaniu się do kolejnego cyklu sprawozdawczego. Jak zorganizować współpracę z firmą audytorską, żeby przebiegła ona sprawnie?
Od razu chcę wyraźnie zaznaczyć, że piszę z dwóch punktów widzenia: doradcy, który w procesie sprawozdawczym jest jednak bliżej spółki tworzącej raport i za niego odpowiedzialnej oraz standard-settera, czyli osoby zaangażowanej w tworzenie standardów sprawozdawczości. Biegli rewidenci z pewnością mogą spojrzeć na współpracę z innej strony i dodać kilka porad służących jej usprawnieniu. Mam zresztą nadzieję na takie głosy, czy to w odpowiedzi na ten newsletter czy też w dyskusji publicznej.
Organizując i prowadząc współpracę warto zwrócić uwagę na następujące kwestie:
- Harmonogram atestacji. Na początku współpracy warto określić go możliwie szczegółowo. Pozwoli to nam na takie ułożenie prac, by nie stały się one nadmiernym obciążeniem w ostatnich tygodniach lub dniach przed zatwierdzeniem raportu do publikacji. Możemy też dzięki temu z wyprzedzeniem zarezerwować czas różnych osób i jednostek organizacyjnych w spółce, do których będzie zwracał się audytor na przykład w celu uzyskania odpowiednich dowodów. Jeśli w proces prac nad raportem zaangażowany jest doradca zewnętrzny, to najlepiej ukształtować harmonogram także z jego udziałem. No i pamiętajmy, że tych ustaleń trzeba się trzymać i dotyczy to wszystkich zaangażowanych stron. Na niezapowiedziane odchylenia od harmonogramu trzeba reagować szybko i stanowczo, niezależnie od tego, przez którą stronę są one spowodowane.
- Uporządkowany sposób gromadzenia dowodów. Bałagan w dokumentacji potwierdzającej dane źródłowe, istnienie i funkcjonowanie określonych polityk lub przeprowadzenie działań powoduje chyba najwięcej problemów w całym procesie atestacji. Porządek i ujednolicenie tego, jak zgromadzone i dostarczane do audytora są dowody ma szczególne znaczenie w większych i bardziej skomplikowanych grupach kapitałowych.
- Wykorzystanie atestacji wstępnej w możliwie dużym zakresie. Powinna ona odbyć się możliwie wcześnie i objąć możliwie szeroki zakres. Dzięki temu nie powinno dochodzić do sytuacji, w której w trakcie atestacji właściwej wracamy do dyskusji o wynikach lub procesie badania istotności albo do dyskusji o tym, czy właściwie zostały dobrane scenariusze do analizy ryzyk i szans klimatycznych. To wszystko (i wiele innych elementów) powinno zostać zweryfikowane przez biegłego rewidenta wcześniej. Warto zadbać o odpowiednie potwierdzenie przez zespół audytorski, które elementy badania mamy już za sobą, nawet jeśli wcześniej ustaliliśmy to w harmonogramie. Trudno uznać ponowne otwieranie zamkniętych już tematów (o ile nie pojawiły się nowe zewnętrzne okoliczności) za profesjonalne.
- Sprawne posługiwanie się filtrem istotności informacji. Nie wszystkie wymogi ujawnieniowe i punkty danych określonego standardu mają zastosowanie w przypadku, gdy nasz istotny wpływ, ryzyko lub szansa przynależą tematycznie do danego standardu. Zasady dotyczące istotności informacji są zawarte w rozdziale 3 ESRS 1 i warto je sobie dobrze przypomnieć przed kolejnym cyklem raportowania. Pamiętajmy też, że to spółka decyduje o sposobie stosowania kryteriów istotności informacji do mierników.
Podkreślę ostatnie zdanie: to spółka decyduje. Nie doradca (chociaż on zwykle przedstawia swoje rekomendacje, zresztą do tego został zatrudniony), nie EFRAG, nie Komisja Europejska, nie audytor. Decyduje spółka. Decyduje na podstawie kryteriów, czyli nie może to być „widzimisię”, ale konkretne kryteria, natomiast sposób ich ustanowienia i stosowania leży w całości w gestii spółki.
To cztery punkty, które moim zdaniem są niezbędne, żeby ułożyć sprawną współpracę przy atestacji raportu. A co Waszym zdaniem jest ważne, żeby audyt przebiegł sprawnie? Jeśli macie pomysły lub propozycje, piszcie na kontakt@materialityacdemy.com. Szczególnie liczę na głosy przedstawicieli firm audytorskich, ale też praktyków, którzy przeżyli (lekko lub z trudnościami) atestację raportów za rok 2024 😊
P.S. Chciałbym zwrócić Waszą uwagę na ciekawe szkolenie: sześciodniowy kurs Zrównoważony rozwój w praktyce, który we wrześniu 2025 r. organizuje UN Global Compact Network Poland. To bardzo intensywna edukacja realizowana przez praktyków. Jeden z dni (poświęcony standardom ESRS) będą prowadzili eksperci MATERIALITY. Zresztą przeczytajcie cały program kursu sami, jest dostępny pod tym adresem. Do końca lipca można skorzystać ze zniżki na poziomie 10% 😊
