Po burzliwych obradach Sustainability Reporting TEG przyjęła projekt uproszczonych standardów ESRS. Jest w nich naprawdę dużo zmian, ale zachowana została spójność całego systemu. Raportowanie będzie więc prostsze i w dalszym ciągu skuteczne, chyba że… No właśnie, jest pewne „ale”, które może podważyć jakość standardów. Wyjaśniły się też dalsze losy VSME.
Osoby, które śledziły publiczną transmisję obrad SR TEG 10 lipca 2025 r., mogą być zdziwione, że nazwałem obrady burzliwymi. Faktycznie tego dnia wszystko przebiegło sprawnie i spokojnie. Główna dyskusja miała miejsce dzień wcześniej podczas zamkniętego posiedzenia grupy. To wtedy padały najostrzejsze argumenty, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii, w których było dużo rozbieżności.
Projekty standardów, które przyjęliśmy, są dostępne na stronie EFRAG’u. Pamiętajcie proszę, że to nie są jeszcze dokumenty, które zostaną przedstawione do publicznych konsultacji. Trafią one teraz do SR Board, a dopiero po jej decyzji (i zapewne zmianach) powstanie wersja ogłoszona publicznie do końca lipca. Potem wszyscy będą mieli dwa miesiące na zgłoszenie do nich uwag.
Najważniejsze zmiany w ESRS-ach dotyczą kilku kwestii:
- Do standardów została w sposób jednoznaczny wprowadzona zasada fair presentation (rzetelnego obrazu). Już wcześniej była ona w ESRS-ach (to ona jest podstawą badania istotności i odzwierciedlona jest też w jakościowych cechach informacji), ale teraz będzie określona i wytłumaczona wprost.
- Wiele wymogów zostało opatrzonych ograniczeniem undue cost and effort (brak nieuzasadnionego kosztu lub wysiłku), co będzie dużym ułatwieniem dla spółek. Niestety zasada ta, choć pochodzi z systemu standardów MSSF, nie jest precyzyjnie zdefiniowana i dopiero praktyka sprawozdawcza pozwoli na ukształtowanie jej właściwego rozumienia.
- Wszystkie ujawnienia dotyczące polityk, działań i celów będą realizowane na podstawie wzorcowych wymogów zawartych w ESRS 2. Teraz przyjmą one nazwę GDR (General Disclosure Requirement), ale co do zasady będą podobne do MDR-ów. W standardach tematycznych nie będzie do nich dodatkowych punktów danych. Przykładowo standard E2 będzie zawierał polecenie „opisz politykę dotyczącą zanieczyszczeń zgodnie z GDR-P”.
- Z ESRS-ów usunięte zostały ujawnienia dobrowolne. To one okazały się problemem dla spółek, z uwagi na presję wywieraną przez wielu audytorów.
- Wymogi dotyczące stosowania (Application Requirements) będą teraz znajdowały się tuż za wymogami ujawnieniowymi (Disclosure Requirements), których one dotyczą. Koniec z ciągłym skakaniem pomiędzy różnymi częściami danego standardu, żeby zrozumieć, co i jak trzeba zaraportować (walczyłem o to już w 2022 roku, ale udało się wszystkich przekonać do takiego układu standardów dopiero teraz)!
- Usunięte zostały różne powtórzenia i podwójne odniesienia do tych samych kwestii. Dzięki temu standardy będą o wiele krótsze i prostsze w lekturze.
- Język został możliwie uproszczony, wiele zdań i akapitów zostało napisanych od nowa, żeby ułatwić rozumienie treści.
- Łącznie usuniętych zostanie ok. 2/3 wszystkich punktów danych. Jednak nie przywiązywałbym się do tej sztucznej statystyki, bo sama liczba punktów danych niczego nie mówi o ich istocie.
- Rozdział o podwójnej istotności w ESRS 1 został wyposażony w dodatkowe punkty omawiające praktykę dokonywania identyfikacji i oceny istotnych wpływów, ryzyk i szans. Przywracają one właściwe proporcje badaniu istotności, które było traktowane przez wiele osób jako ćwiczenie compliance, podczas gdy pochodzi ono z domeny identyfikacji i zarządzania ryzykiem.
Cały zestaw ESRS-ów został przekazany przez SR TEG do SR Board do przyjęcia i ogłoszenia publicznych konsultacji.
Podczas głosowania byłem jedynym członkiem TEG’u, który zagłosował przeciwko jednemu ze standardów. Chodzi konkretnie o ESRS 1 i zawarte w nim ułatwienia (reliefs), które pozwalają nie raportować w całości lub w ogóle mierników, także tych dotyczących działalności operacyjnej spółki. To ułatwienie nie jest ograniczone czasowo i przez to podważa samą istotę standardów. Oczywiście zdecydowana większość spółek nie będzie go stosowała, ale na pewno znajdą się takie „czarne owce”, które będą chciały coś ukryć i wówczas mogłyby z niego skorzystać. To się odbędzie ze szkodą dla spółek uczciwych, które podchodzą do raportowania solidnie.
Prawdopodobnie SR Board wprowadzi jeszcze jakieś zmiany do standardów przed ich publikacją. Wszystkich zapraszam do lektury nowych ESRS-ów i udziału w konsultacjach. W kolejnych edycjach bloga będę też opisywał niektóre z ważniejszych wspomnianych zmian bardziej szczegółowo 😊
P.S. A co z VSME? Komisja oczywiście nie wyrobiła się z publikacją tego „standardu” do końca czerwca, ale uzyskałem zapewnienie, że prace są już na ukończeniu i zostanie on ogłoszony w ostatnich dniach lipca. Nie będzie w nim żadnych strukturalnych zmian. Usunięte zostaną jednak z niego odniesienia do zewnętrznych narzędzi, baz danych i źródeł informacji z wyjątkiem tych unijnych lub międzynarodowych o uznanej renomie (jak Wytyczne ONZ dotyczące Biznesu i Praw Człowieka lub Wytyczne OECD dla Przedsiębiorstw Wielonarodowych).
